Historia

"Wszyscy mogą w ten czy inny sposób, każdy w swej dziedzinie i w miarę swych sił, przyczynić się w jakimś stopniu do […] szlachetnego dzieła”.

Henry Dunant

Założycielem i twórcą ruchu Czerwonego Krzyża jest Henry Dunant (1828-1910), kupiec szwajcarski z Genewy, pierwszy laureat pokojowej Nagrody Nobla (1901).

W 1859 r., w drodze na spotkanie z cesarzem, przejeżdża koło włoskiego miasteczka Solferino, gdzie dogorywa najkrwawsza w ówczesnej Europie (obok bitwy pod Waterloo) – bitwa pod Solferino, stoczona między armią austriacką a sprzymierzonymi siłami francusko-włoskimi. Liczba ofiar przekracza 40 000. Obok ciał zabitych, których nikt nie zbiera z pola walki, umierają w męczarniach tysiące rannych żołnierzy. Niewielkie i źle zorganizowane wojskowe służby medyczne są bezradne wobec ogromu nieszczęścia. Dunant, choć nie ma żadnego przygotowania medycznego, stara się pomóc rannym i umierającym. Przerażające doświadczenia nie dają mu spokoju i po dwóch latach pisze książkę "Wspomnienie Solferino", gdzie proponuje powołanie we wszystkich krajach stowarzyszeń pomocy, których przeszkoleni wolontariusze mogliby nieść ratunek rannym na polu walki. Aby wolontariusze byli bezpieczni, muszą się wyróżniać przy pomocy znaku, powszechnie uznawanego przez wszystkie strony konfliktu i dającego status pełnej neutralności. Tak rodzi się idea Czerwonego Krzyża.

W Polsce organizacja powstała po odzyskaniu niepodległości w 1919 roku jako Polskie Towarzystwo Czerwonego Krzyża. 18 stycznia 1919 z inicjatywy Stowarzyszenia Samarytanin Polski, zwołano naradę wszystkich istniejących na ziemiach polskich organizacji kierujących się w działaniu czerwonokrzyskimi ideałami. Organizacje te podczas narady odbywającej się pod patronatem Heleny Paderewskiej utworzyły Polskie Towarzystwo Czerwonego Krzyża. Pierwszym prezesem organizacji został Paweł Sapieha. W 1927 roku Polskie Towarzystwo Czerwonego Krzyża zmieniło nazwę na Polski Czerwony Krzyż, który działa nieprzerwanie już prawie 100 lat.

Historia Honorowego Krwiodawstwa
Polskiego Czerwonego Krzyża w pigułce

Pierwszy w Polsce ośrodek zajmujący się problemami krwiodawstwa został utworzony w 1935 roku przy Szpitalu Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie – był to Instytutu Pobierania i Konserwacji Krwi. Rok później Polski Czerwony Krzyż zorganizował w Łodzi Centralną Stację Wypadkową, w skład której wchodził Ośrodek Przetaczania Krwi. W pierwszych latach działalności obydwa ośrodki zajmowały się opracowaniem zasad i podstaw lecenia krwią i ich popularyzacją.

W ostatnim roku przed wybuchem II wojny światowej działały w Polsce trzy ośrodki przetaczania krwi. Dysponowały one około tysiącem stałych krwiodawców.

Po wojnie pierwsza stacja przetaczania krwi powstała w Łodzi (marzec 1945). Do 1950 roku utworzono 14 stacji krwiodawstwa dysponujących 6500 dawcami. Pracami ich kierował Resort Pomocy Doraźnej i Krwiodawstwa zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża. Opracował on pierwsze regulaminy dla placówek służby krwi i pierwszy regulamin organizacyjny krwiodawstwa w Polsce, Polski Czerwony Krzyż prowadził werbunek dawców, pobieranie, konserwację i wydawanie szpitalom krwi, szkolenie lekarzy w zakresie leczenia krwią oraz organizował kursy dla personelu pomocniczego.

W czerwcu 1958 roku Rada Ministrów powołała do życia Instytut Hematologii w Warszawie. Służba krwi podporządkowana została resortowi zdrowia. Polski Czerwony Krzyż od tej pory zajmuje się zagadnieniami propagandy krwiodawstwa oraz werbunkiem dawców honorowych. Główne prace w tym zakresie to wydawanie w masowym nakładzie plakatów, popularnych broszur, ulotek i innych wydawnictw. Wiele miejsca w działalności Polskiego Czerwonego Krzyża zajmowała akcja uświadamiania, że oddawanie krwi jest nieszkodliwe.

Kluczową rolę w rozwoju honorowego krwiodawstwa Polskiego Czerwonego Krzyża odegrały Kluby Honorowych Dawców Krwi. Działały one w pierwszych latach przy zakładowych i szkolnych Kołach PCK, a ostatnio stanowią podstawowe jednostki organizacyjne Polskiego Czerwonego Krzyża.

Honorowe krwiodawstwo za granicą

W większości państw świata promocją, organizacją krwiodawstwa oraz pozyskiwaniem nowych dawców krwi zajmują się narodowe Stowarzyszenia Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca.
Ideologia i zasady Stowarzyszenia są bardzo bliskie powszechności, dobrowolności, anonimowości i bezinteresowności krwiodawstwa, jako ruchu mającego na celu niesienie pomocy drugiemu choremu i potrzebującemu człowiekowi. W niektórych krajach krwiodawstwo organizują stowarzyszenia autonomiczne.

We Francji krwiodawcy zrzeszeni są we Francuskiej Federacji Honorowych Krwiodawców. Federacja powstała w 1961 roku i działa pod patronatem Prezydenta Republiki i Ministra Zdrowia. Posiada ona swoje struktury we wszystkich departamentach i miastach. Działają także federacje branżowe np. pracowników poczty i telegrafów, pracowników kolei i metra. Regionalne struktury ściśle współpracują z Oddziałami Instytutu Pasteura (Stacje Krwiodawstwa), które finansują całość promocji i propagandy krwiodawstwa.

We Włoszech działają cztery niezależne organizacje krwiodawców AVIS, FIDAS, FRATRES (organizacje kościelne) i Krwiodawstwo Włoskiego Czerwonego Krzyża. W krajach anglosaskich krwiodawstwo zorganizowane jest na zasadzie tzw. Banków Krwi. Dawca ma w Stacji Krwiodawstwa swoje “konto krwi”, z którego korzysta w przypadku choroby i konieczności transfuzji.

Koordynację krwiodawstwa w skali światowej sprawuje Międzynarodowa Federacja Organizacji Honorowych Dawców Krwi - Światowa Organizacja Krwiodawców - FIODS. Działa ona od 4 grudnia 1955 roku. Celem Federacji jest szerzenie idei całkowitej bezinteresowności daru krwi i jego powszechności wg zasady “Ni race. Ni religion, Ni frontiere” - Krew oddajemy drugiemu człowiekowi bez względu na jego kolor skóry, wyznanie czy przynależność państwową.

Informacja zaczerpnięta ze strony www.akhdk.solidarnoscpmp.pl

Kto może oddać krew?

Dawcą krwi może lub jej składników może być zdrowa osoba w wieku 18-65 lat, legitymująca się dokumentem ze zdjęciem stwierdzającym tożsamość wraz z adresem zamieszkania/zameldowania i numerem PESEL.

Przed oddaniem krwi należy:

• być wyspanym,
• w ciągu doby poprzedzającej oddanie krwi wypić ok. 2 litrów płynów,
• spożyć lekkostrawny posiłek,
• ograniczyć palenie papierosów,
• nie przychodzić do oddania krwi po spożyciu alkoholu lub innych środków zmieniających nastrój!!!

Lekarz przeprowadzający badanie kandydata na dawcę zwraca uwagę na:

• wygląd ogólny (dyskwalifikuje się osoby, których wygląd ogólny może wskazywać na pozostawanie pod wpływem alkoholu, narkotyków lub leków oraz nadmierne pobudzenie psychiczne)
• ciężar ciała (nie powinien być niższy niż 50 kg)
• temperatura ciała (mierzona pod pachą nie powinna przekraczać 37 stopni C)
• tętno (powinno być miarowe o częstotliwości od 50 do 100 uderzeń na minutę)
• ciśnienie tętnicze (nie powinno przekraczać 180 mm Hg dla ciśnienia skurczowego, 100 mm Hg dla ciśnienia rozkurczowego)
• zmiany skórne (okolica miejsca wkucia do zyły powinna być wolna od jakichkolwiek zmian chorobowych

   

Zgodność grup krwi